Tuariscíonn Shane MacDomhnaill faoin cáineadh ar figiúirí i mbéal an phobail thar na meáin sóisialta, agus cén fáth gur maith linn a fheiceáil nach n-éiríonn le daoine.
Ó am go chéile, titeann sraith eachtraí ghruama amach a tharangaíonn ard ar na nithe is measa d’ár saol sa tír seo. Le blian anuas, tá scanal na dTithe Máithreacha is Leanaí mar ceann de na eachtraí is measa atá feicthe againn le fada an lá. Uaireanta, áfach, ní bhíonn gach rud chomh soiléir sin. Le roinnt seachtain anuas tá poitéinseal na h-uafáis a mhaireann ar na meáin cumarsáide feicthe againn. Dé Domhnach seo chaite, mar shampla, tháining scéal Callum Robinson - imreoir sacar d’fhoireann náisiúnta na h’Éireann - chun cinn nuair a rinneadh teachtaireachtaí chiníoch a sheoladh chuige i ndiaidh dó dhá cúl a aimsiú in aghaidh Chelsea. Bíonn imreoirí ar nós Robinson ag streachailt in éadan an chiníochas ar a leithidí de Twitter agus Instagram gach uile lá. Osclaíonn sé seo ceist na mheáin shóisialta ar an iomlán chomh maith.
Le roinnt seachtain anuas, tá roinnt samplaí eile den míúsáid seo tarlaithe. Ar an 18ú Márta, d’impigh Dr. Ronan Glynn ar muintir na tíre beagáinín níos mó a dhéanamh chun scaipeadh Covid-19 a sheachaint; “If every individual can do just that little bit more over the next few weeks we will stop another wave,” a dúirt sé. Gearrthóg físe 30 soicind a bhí ann, roinnte ag RTÉ. Chonaic breis is milliún duine é ar Twitter. Ina dhiadh bhí na mílte duine ag tabhairt drochíde do Glynn ar Twitter. Tuigim gur toradh é seo den frustrachas atá thart maidir leis an dianghlasáil, ach ní polaiteoir é Glynn. Tharla sé seo cé nach raibh sé ach ag iarraidh cúraim a spreagadh; is dochtúir é, ag deireadh an lae.
I ndiaidh na cluichí sacar idirnáisiúnta is déanaí, inar chaill Éire in aghaidh an tSeirbia agus Lucsamburg, tháining eachtra ghránna eile chun cinn. Ar dtús, rinneadh slad iomlán ar Mark Travers, an cúl báire, i nidiadh dó botúin a dhéanamh i rith dara chúl na Seirbia. Fear óg, ar aois bliain is fiche atá sé, agus bhí na céadta duine ag déanamh slad iomlán ar ar-líne, agus ag déanamh clibeáil ar sna teachtaireachtaí seo ionas go bhfeicfeadh sé iad. Chomh maith le sin, cáineadh Stephen Kenny go géar tar éis na cluichí, le méid sách mór daoine ag iarraidh go gcaillfeadh sé a phost. Nílim ag rá nach féidir bainisteoir na h-Éireann a cháineadh i ndiaidh dó dhá cluiche a chailleadh - a mhalairt an scéal. Ach nuair a fheictear an oiread imreoirí atá tar éis bheith in easnamh le bliain anuas, agus freisin go bhfuil Kenny ag iarraidh stíl imirthe níos comhaimseartha a spreagadh i measc na asláithreachtaí seo, an féidir a mhaíomh go cothrom gur cheart dó a phost a chailleadh?
Treisíonn sé seo tréith chomónta a fheictear in Éireann, atá formhéadaithe ag na meáin shóisialta toisc go bhfuil guth ag gach éinne timpeall na seacht bparóistí; is breá linn post iontach deacair - dodhéanta, fiú - a thabhairt do dhuine éigin, agus na cosa a ghearradh futhú nuair nach n-éiríonn leo láithreach. Is é an meoin paróisteach céanna a stiúrann muid thíos na bóithre mícheart arís is arís eile. Is breá linn a fheiceáil go bhfuil daoine eile ag teipeadh - ligeann sé dúinn údar a thabhairt ar na fáthanna nar bhacamar ár gcuid a dhéanamh. Na daoine a deireann ‘d’fhéadfainn é sin a dhéanamh go héasca’, ar cheistigh tú riamh cén fáth nach bhfuil sé déanta acu go fóill? Dearg san aghaidh a théann siad, agus abairtí ghairid, ghonta á thabhairt acu mar freagra. Tá mórán mícheart le sochaí na Stáit Aontaithe Mheirceá, ach rud amháin atá i gceart sa sochaí acu ná go bhfuil sé daingnithe sa síceolaíocht acu deiseanna a ghlacadh, agus dul sa tseans. Ar fáth éigin, a mhalart atá i gceist anseo. Tá focal sa Ghearmáinis do beagnach gach rud; is ea Schadenfreude ná an pléasúr a bhaintear ó mí-ádh duine éigin eile. Tá ionadh orm nach bhfuil focal cuí don mhothúcháin sin sa Ghaeilge, nuair a smaoinítear faoi cé chomh chomónta is a bhfuil sé anseo.
Tá sé thar am dúinn athbhreithniú a dhéanamh ar a bhfuil tábhachtach dúinn. In aimsir na mheáin sóisialta, tá deis anois ag na nithe agus na h-eilimintí is measa dár síceolaíocht teacht chun cinn. Tréimhse machnaimh é an paindéim ar feadh a lán daoine; i leith a slí beatha, a caitheamh aimsire agus mórán eile. B’fhearr machnamh a dhéanamh ar cén fáth go ndéanann muid an saghas seo cáineadh agus slad orthu siúd nach n-éiríonn leo go foirfe san méid atá á dhéanamh acu. B’fhearr machnamh a dhéanamh chomh maith ar an slí in n-úsáideann muid na meáin sóisialta ar nós Twitter agus Instagram. Deirtear le linn na paindéime gur ar a scáth a chéile a mhairimid - tá sé thar am dúinn é sin a ghlacadh go dáiríre.