Ar theacht an nuachta go raibh dianghlasáil eile á chur i bhfeidhm ag an rialtas, tháining mórán cainte maidir le mheabharshláinte na tíre, agus an t-éifeacht a bheidh ag dianghlasáil eile orainn.
Bhí an cineál cainte seo go maith ar thaobh amháin, ach tá sé trioblóideach chomh maith. Ba chomhar go mbeidh meabharshláinte an phobail á phlé againn i bhfad níos mó ná mar atá faoi láthair. Níor chomhar an ábhar seo a úsáid mar uirlis pholaitiúil chun tréimhse dianghlasála a sheachaint. An-chuid den dream a bhur futhú go rabhadís buartha faoi mheabharshláinte na tíre, ní raibh tada le chloisteáil acu go dtí seo maidir leis an ábhar céanna. É sin ráite, is cúis buart iad rátaí mheabharghalair agus an ráta fhéinmharaithe in Éirinn - agus le linn aimir Covid-19, is gá dúinn cúrsaí a phlé chun go dtiocfaimis slán uaidh seo.
In 2019, bhí lámh ina bháis féin ag 421 duine sa 26 chontae. 317 fir agus 104 mná ina measc. Ní bheidh statisticí na bliana seo againn ar feadh tamall, ach táim buartha, cosúil le iliomad daoine, go mbeidh ardú ar an uimhir seo de bharr na dianghlasála agus an t-athrú atá i ndiadh theacht ar an saol i mbliana. Ó 2011 go meánach, bíonn lámh ina bháis féin ag 9.4 daoine gach seachtain. Is é sin níos mó ná naonar gach seachtain sa tír seo nach bhfeiceann go bhfuil réiteach ar a gcuid fadhbhanna. De réir an Health at a Glance Report, tá Éire mar an triú tír is measa san Eoraip ó thaobh rátaí mheabharghalair de. Tá meabharghalair de shaghas éigin ag 18.5% de daonra na tíre - imní, dúlagar, neamhord dépholach agus mí-úsáid alcóil/drugaí san áireamh. Sin beagnach duine as gach cúigear sa tír, tá meabharghalair de shaghas éigin orthu. Cheapfá go mbeadh níos mó cainte maidir le réimse fadhbhanna a chuireann as do beagnach duine as gach cúigear sa tír.
Tá cáineadh déanta ar an HSE le roinnt tamall anuas maidir le conas a ndeaghláiltear le cúrsaí mheabharshláinte. I mí Bealtaine thuarisciú ag The Irish Examiner go raibh beagnach 5,200 duine ar liostaí feithimh chun comhairleoireacht a fháil mór thimpeall na tíre. Bhí ar a laghad 721 duine ag fanacht breis is seacht mhí, agus 169 ag fanacht breis is blian. Níl sé seo maith go leor, ach ní féidir leis an HSE faic a dhéanamh gan tacaíocht ón rialtas chun seirbhisí riachtanacha a chur ar fáil. Cé go bhfuil bóthar le taistil ó thaobh maoiniú de, is cúis mhisniúil é an bhuiséid rialtais i gcomhair 2021. Tá €50 milliún sa bhreis á leithdháil chun cúrsaí mheabharshláinte a fheabhsú an bhliain seo chugainn. Cuimsíonn seo €38 milliún chun seirbhisí mheabharshláinte nua chur ar fáil, agus €12 milliún chun riachtanasaí atá ann faoi láthair a chuidiú. Cé nach leor é seo chun riachtanasaí na tíre a shásamh, is céim chun tosaigh é breis airgid a chur ar fáil.
Chomh maith le h-iarrachtaí an HSE, tá carthanachtaí éagsúla in Éireann a dhéanann obair na gcapall chun dul i ngleic le daoine a bhfuil fadhbanna mheabharshláinte acu. Is é Pieta House an ceann is mó le rá, b’fhéidir. Chuile bhlian, cuireann Pieta House ócáid tiomsaithe airgid “Darkness Into Light” ar siúl. Cruinníonn Darkness Into Light €6 milliún i gcomhar seirbhisí sheachanta, idirghabhála agus méala chuile bhliain. Glacann breis is 200,000 duine páirt sa shiúlóid agus is siombail chumhactach é in aghaidh na féinmharaithe agus na féindíobhála.
Chomh maith le Pieta House, is eagraíocht den scoth é Jigsaw. Cuireann Jigsaw comhairle, cabhair agus cúnamh ar fáil do dhaoine óga idir 12-25 bliain d’aois. Cuireann Jigsaw ceardlanna ar fáil chun oideachas a chur ar daoine maidir le mheabharshláinte daoine óga, chomh maith le seirbhisí chomhairleoireachta - fisiciúla agus ar-líne - do dhaoine a bhfuil ag fulaingt. Ó mí Aibreán 2019, rinne breis is 150,000 duine rochtan ar eolas agus cúnamh ar-líne a chuireann Jigsaw ar fáil.
Cuireann BodyWhys seirbhisí ar fáil do dhaoine a bhíonn ag fulaingt le neamhoird itheacháin. Bíonn deacrachtaí ag a lán daoine óga, ach go háirithe, lena h-íomhá choirp agus is féidir na deacrachtaí seo iad féin a léiriú tríd neamhoird itheacháin. De réir an Model of Care for Eating Disorders, tiocfaidh neamhord itheacháin ar 188,895 daoine in Éireann le linn a saol.
Tuigimid go léir go bhfuil droch-éifeacht ag an dianghlasáil ar ár mheabharshláinte. Táim imníoch i leith na statisticí a thiocfaidh amach an bhliain seo chugainn i leith figiúrí mheabharghalair agus fhéinmharú le linn aimsir Covid-19. Tá dianghlasáil eile curtha i bhfeidhm ag rialtas na h-Éireann agus tá siad ag déanamh neamhard iomlán ar sláinte mheabhrach na tíre. Bhí sé mhí acu ón chéad dianghlasáil chun ullmhúcháin a dhéanamh le haghaidh an dara bhabhta den víreas Covid-19 agus níl sé sin déánta acu. De bharr an easpa ullmhúcháin seo tá mheabharshláinte na tíre chun dul in olcas. Bíonn teacht an Gheimridh dúshlánach go leor mar atá de bharr easpa solas an lae agus drochaimsir - ní chabróidh dianghlasáil eile leis sin.
Tá sólás ann i gcónaí, áfach, agus is fiú dúinn ár misneach a choimead in aghaidh an víreas agus na rudaí uilig a thagann leis. Fillfidh na laethanta gheala orainn agus fillfidh na dtithí tabhairne agus na h-ócáidí beomhaire a líonann an tsaol de ghnáth. Dá fhad lá tagann oíche agus tagann faoiseamh leis. Fillfimid ar ár gcuid agus ar a ghabhann leis. Is gá an crógacht atá léirithe ag cuid mhór de daonra na h-Éireann a léíriú arís. Tiocfaimid slán as seo.
Is féidir dul i dteagmháil le Pieta House trí ghlaoch nó téacs a sheoladh
Glaoigh 1800 247 247
Seol téacs HELP go 51444
Is féidir dul i dteagmháil le Jigsaw trí ghlaoch nó ríomhphost a sheoladh
Glaoigh 1800 544729 - Luan-Aoine ó 1 i.n - 5 i.n
Seol ríomhphost go help@jigsaw.ie
Is féidir dul i dteagmháil le BodyWhys tríd ghlaoch a chur nó ríomhphost a sheoladh
Glaoigh 01-2107906
Alex@bodywhys.ie