Chuir baill foirne agus mic léinn UCD tús leis An Tionscadal Muintearais chun dul i ngleic leis an bhfadhb seo
Thug tionchar na dianghlasála dúshlán bunúsach don tuiscint atá ag daoine ar a n-áit ar domhan. De réir taighde nua ó Behaviour & Attitudes (B&A), deir beagnach 50 faoin gcéad de mhuintir na hÉireann go bhfuil a meabhairshláinte thíos leis de bharr na paindéime, agus go bhfuil daoine óga "i bhfad níos diúltaí agus níos treoraí" ná mar a bhí in aimsir roimh Covid.
Chaill muid ar fad ár mothúcháin ceangail le linn na paindéime. Bhí tionchar ar leith aige seo ar mhic léinn agus ar bhaill foirne san ollscoil.
Is léir do chách go bhfuil laghdú tagtha ar rannpháirtíocht na mac léinn ar an gcampas. Tá ardú tagtha ar líon na mac léinn a bhíonn ag taisteal achair fhada mar gheall ar ghanntanas lóistín inacmhainne dóibh agus, ar ndóigh, mar gheall ar an ngá atá acu le bheith ag obair go páirtaimseartha. Tá eispéaras ollscoile á bhaint de na mic léinn seo. Is iad cumainn agus imeachtaí na gcoláistí na háiteanna ina mbuailtear le daoine atá ar aon intinn leat féin – daoine a bhfuil na paisin agus na spéiseanna céanna acu. I gcás go leor mac léinn, níl na deiseanna sin acu a thuilleadh.
Ba sa chomhthéacs dúshlánach seo a thosaigh an Dr Emma Farrell, Comhalta Sinsearach Taighde i Scoil an Oideachais in UCD, ag smaoineamh ar mhuintearas – bíodh sé sin laistigh de theaghlach nó ag an obair nó fiú áit éigin chomh neamhphearsanta le hollscoil mhór.
"An rud a spreag go mór mé ná daoine a fheiceáil ag streachailt le teacht ar ais ar an saol i ndiaidh na paindéime," a deir sí.
“Bhíomar go léir scartha óna chéile ar feadh i bhfad. Bhí an rithim, na gnáthaimh agus deasghnátha an cheangail caillte againn. Chuir sé seo ag smaoineamh mé ar a mhalairt de dhícheangal – an mhuintearas – agus conas é sin a chruthú i suíomh na hollscoile. Ba é an bailiúchán randamach smaointe seo ba chúis leis an Tionscadal Muintearais.”
D'iarr an Dr Farrell ar bhaill foirne agus ar mhic léinn ó UCD a dtuiscint ar mhuintearas a roinnt i scríbhinn.
Gearrscéalta, filíocht, aistí, machnamh dírbheathaisnéiseach agus agallaimh ag cur síos ar cathain, conas, nó cén áit a raibh muintearas ag duine - spreagadh iad seo go léir.
Rinne foireann acadúil ildisciplíneach athbhreithniú ar na haighneachtaí. "Roghnaíodh daichead píosa agus bhí gach scríbhneoir péireáilte le mac léinn ó NCAD a raibh sé mar ról aige a bpíosa a léiriú trí mheán amhairc,” arsa an Dr Farrell.
Chothaigh an tionscadal caidrimh láidre nua idir baill foirne agus mic léinn UCD agus a gcomhpháirtithe amhairc in NCAD a chaith seimeastar ag obair ar na haighneachtaí mar chuid dá n-obair chúrsa.
Mar a tharla sé, is iomaí rud difriúil a bhí i gceist le muintearas.
Do mhac léinn uathach amháin, tharla a "mhuintearas" nuair a bhí sé ina DJ le Belfield FM agus d'fhéadfadh sé a phaisean don cheol a roinnt le daoine eile.
Do mhac léinn eile, bhí sé ag streachailt mar gheall ar a chomaitéireacht fhada gach lá (ní raibh sé d'acmhainn aige maireachtáil as baile). Ní raibh seisean in ann fanacht ar an gcampas um thráthnóna chun sóisialú nó páirt a ghlacadh i gcumainn; d’aimsigh sé a mhuintearas féin nuair a chothaigh sé cairdeas ar an turas bus laethúil le mac léinn eile sa chás céanna.
Ba é Músaem na Nua-Litríochta in Éirinn a d'óstáil an taispeántas a tháinig as na heispéiris seo i mí Lúnasa 2023 – saothar ealaíne agus saothar scríofa san áireamh.
“Ba rud é an muintearas a raibh daoine ag smaoineamh air go príobháideach”, a deir an Dr Farrell, “agus d'éirigh linn ionadaíocht a dhéanamh air ar bhealaí pearsanta agus cumhachtacha.”
Is féidir An Tionscadal Muintearais a fheiceáil anois ar an suíomh gréasáin idirghníomhach, belonging.ie. Bhí an tionscadal curtha i gcartlann ag Bailiúcháin Speisialta UCD i mí Aibreáin 2024.